Nederland van Boven is een prachtige serie die de VPRO momenteel op dinsdagavond uitzendt (Jan Klein Kranenburg, 30 december).
De afgelopen maanden leek er voor mij niets anders te bestaan dan deze, op BBC's Britain from Above, gebaseerde serie. Mijn timeline op Twitter stond er vol mee, ik las artikelen in tijdschriften en op internet. Dat is verklaarbaar omdat de serie mijn werk raakt. Er is bij de totstandkoming veel gebruik gemaakt van Open Data en vooral van geoinformatie. Filmbeelden uit een vliegtuig worden in de serie afgewisseld met heatmap-animaties met kenmerken van een Nederland in vogelperspectief. Ook de Bodemkaart van Alterra zoefde voorbij, in relatie gebracht met agrarische bedrijfsvormen. De afleveringen kun je terugkijken via internet.
Mooi vond ik het interview met een Belgische medewerkster van Aerodata. Met een prachtig Vlaams accent vertelde ze hoe ze Nederland wel erg gestructureerd vond vanuit de lucht. Alles bestond uit rechte patronen, zowel de steden als het platteland. Desgevraagd vertelde ze, zichtbaar verlegen, "dat ze het rommelige België dan toch wel iets mooier vond".
Een interessante uitspraak. Eigenlijk ben ik het wel met haar eens en volgens mij vele Nederlanders met mij. Dit blijkt ook wel uit het feit dat we rechtgetrokken beken steeds vaker weer laten meanderen, we nieuwe woonwijken bouwen met steeds smallere straatjes die we bewust weer laten kronkelen. Maar toch lukt het ons niet om de écht gezellige rommel terug te krijgen. Neem nu de nieuwbouwwijk Schuytgraaf in Arnhem. Daar staan huizen in de stijl van de jaren '30 aan smalle straatjes in een wijk die midden in een weiland ligt. Het doet me denken aan stad-imitaties zoals het Orange County-resort aan de Turkse kust of zo'n Hotel New York New York in Las Vegas. Een soort Madurodam in het groot.
Als we nu eens een nieuwe serie zouden opnemen, genaamd 'Nederland van Onderen'? Hoe zou die Vlaamse mevrouw dan reageren? Zou ze zich thuis voelen in de ondergrondse chaos van kabels, leidingen, verontreinigingen en wko-systemen? Waarschijnlijk wel, al moeten we haar wel teleurstellen, want juist die ondergrond zijn we nu net zo netjes aan het ordenen als we in de vorige eeuw met het bovengrondse hebben gedaan.
Stel dat het ons lukt om het belang van ordening van de ondergrond net zo maatschappelijk geaccepteerd te krijgen als de ordening van het bovengrondse, komt er dan over een paar jaar ook weer een omgekeerde beweging? Gaan we dan bewust op zoek naar een georganiseerde chaos in die ondergrond, omdat we dat tóch mooier vinden? Het zal me benieuwen. En ondertussen neurie ik een liedje van Het Goede Doel:
(...)'k Heb getwijfeld over België
Omdat iedereen daar lacht
'k Heb getwijfeld over België
Want dat taaltje is zo zacht(...)
Jan Klein Kranenburg (Agentschap NL (Bodem+)
Reageren op deze column kan hier: Linkedingroup
