Het overlijden van oud-premier Ruud Lubbers was voor NRC aanleiding om eens stil te staan bij het taalgebruik van deze man: Het probleemveld neertunnelen om zwaluwstaartend pijnpunten af te concluderen€ luidde de kop van het artikel. Lubberiaans is een bijvoeglijk naamwoord geworden, dat zelfs in de dikke Van Dale schijnt te zijn opgenomen (Jan Klein Kranenburg, 22 februari).

Twee dagen ervoor stond in dezelfde krant een bijdrage van Japke-d. Bouma, ook over taalgebruik. Zij krijgt naar eigen zeggen jeuk van sommige woorden in het milieujargon€. Nu krijg ik toevallig jeuk van voornamen die vol staan met vreemde streepjes en punten, maar dat terzijde.

Het leek wel alsof Japke-d. de column van Paul van vorige week gelezen had, want ze zette de term circulair met stip op 1, gevolgd door klimaatneutraal, nieuwe economie, vijf voor 12 en people, planet, profit. Als Japke meent dat de oorzaak van haar jeuk bij deze woorden ligt, moet ze maar eens naar de apotheek gaan voor een middeltje tegen bedwantsen, galbulten, schurft of andere huidgerelateerde ongemakken. Zo bijzonder zijn deze termen tenslotte niet. Uit het artikel bleek bovendien dat ze niet zo goed wist waarover ze sprak. Jammer, want het is natuurlijk best leuk om eens te lachen over al dat rare jargon in onze sector. Klimaatadaptatie, energietransitie, natuurlijk kapitaal: allemaal termen waarmee je tijdens de buurtbarbecue ongetwijfeld indruk maakt, maar reken er niet op dat je buurvrouw je begrijpt.

Terminologie waar ik me ook met regelmaat over verbaas komt uit ons bodemnormenstelsel. We begonnen ooit met ABC-waarden, die waarschijnlijk teveel aan zwemdiploma's deden denken. Toen kregen we de Streef- en Interventiewaarden. De houdbaarheid hiervan blijkt ook beperkt te zijn. Interventie is waarschijnlijk een term die teveel mensen doet denken aan de stoere NAVO-interventiemacht waarmee we de Russen graag bang maken. Die groep potige soldaten roept toch een ander beeld op dan dat hekje dat we tegenwoordig bij wijze van interventie om een verontreinigd terrein plaatsen. Streefwaarde is eigenlijk nog een vreemdere term, want wat als je in een grondmonster een minerale oliewaarde aantreft onder de streefwaarde? Gaan we dan met een gietertje benzine rond?

Onder de Omgevingswet krijgen we weer nieuwe termen, gebaseerd op normen uit het geluidsdomein. De termen 'voorkeurswaarde' en 'maximale waarde' worden geintroduceerd. Dat klinkt aardig Jip en Janneke, als je het mij vraagt. De enige twijfel die ik heb komt voort uit het feit dat de termen norm en waarde zo uitwisselbaar lijken. Volgens mij valt daar taalkundig nog wel iets op af te dingen. Misschien moeten we dat eens voorleggen aan een van die CDA-opvolgers van Lubbers. Zeuren over normen en waarden is tenslotte nogal Balkenendiaans.

Jan Klein Kranenburg
Adviseur Bodeminformatiebeheer

Website

foto Jan Klein Kranenburg

Linkedin

Twitter

Reageren op deze column kan hier: LinkedinGroup