Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) wijzigen. Er is een concreet voorstel, dat de overheid meer mogelijkheden geeft om inzage-verzoeken naast zich neer te leggen. Er loopt op dit moment een internetconsultatie (Paul de Reus, Polder BV IJmuiden, 26 juli).

Mijn eerste kennismaking met de Wob had betrekking op declaraties van gedeputeerden op reis. Dat was meteen óók de kennismaking met de bestuurlijke onwil tot medewerking daaraan.

De onwil en de bagatellisering blijkt al uit het verkleinwoord in de gangbare term: bonnetjes-kwestie. Dat lijkt op het steevaste gebruik van 'hoofddoekjes', terwijl dat best grote doeken zijn, en eigenlijk ook een groot issue is.Foto_Paul_de_Reus

Later ondervond ik de Wob aan den lijve, met het opvragen van de gehele bodem-database, de Landmark-verzoeken. Ik heb er nooit een probleem van gemaakt, want het kost hooguit tien muisklikken, plus tien minuten pruttelwerk voor de computer.

Het meeste werk is nog om de chef te overtuigen van het feit dat die database niet onze moneymaker behoort te zijn. Dat heeft me zelfs eens een vroegtijdige opdracht-beëindiging opgeleverd.

Nu even naar de inhoudelijke argumenten die tot een besluit leiden:

Bij de opdracht-beëindiging heette het "Een onoverbrugbaar verschil van mening". Het is een formulering van 'een-reden-geven-zonder-de-reden-te-geven'. Nog een paar van die niet-redenen: Na ampel beraad. Om ons moverende redenen. Wegens omstandigheden gesloten.

Dat brengt me van de Wob op de Awb, op de hoogdravende term 'behoorlijk bestuur'.

Dat omvat o.a. het motiveringsbeginsel. De publicatie van een besluit is mooi, maar informatie over de redenen en de stukken áchter dat besluit, dat is pas wat de overheid echt transparant maakt.

Dat resulteert in inleidende wetteksten als "Alzo Wij in overweging genomen hebben dat". En het resulteert in kopjes 'Overwegingen' in uw beschikkingen, voordat het kopje 'Besluiten' begint.

Bij allerlei andere besluiten blijft de motivatie onbekend, zie de besluitenlijst van uw locale gemeenteraad. Mooi dat Woningbedrijf X het vroegere zwembadterrein mag ontwikkelen. Maar er was toch een beleid van "openbaar verkopen"? Welke bijzondere omstandigheden hebben geleid tot de afwijking van het verkoopbeleid? Als de informatie daarover niet gewoon toegankelijk is, resteert voor de burger, en voor de concurrent van X, alleen berusting. Of een Wob-verzoek.

Met andere woorden: als er een Wob-verzoek komt, is het bestuur per definitie al te ondoorzichtig en te passief geweest. Dan heb je de schijn al tegen. Openbaarheid en transparantie, dat doe je pro-actief.

De reserve met het verstrekken van kopieën zit 'm niet in schaarste aan kopieerfaciliteiten, maar in het ontbreken van de originelen. In het ontbreken van een afgewogen dossier. In het onverantwoord omgaan met de publieke taak. Nogal logisch dat een kopiëer-ambtenaar dan moeite heeft met het geven van antwoord.

Een bestuurder die klaagt dat Wob-verzoeken het openbaar bestuur frustreren, die is niet te vertrouwen. Wob-verzoeken frustreren alleen het niet-openbaar bestuur, het achterkamertjes-bestuur. En dat is precies waar de Wob voor bedoeld is.

Doet u mee aan de consultatie?

http://www.internetconsultatie.nl/wetaanpassingwob

Paul de Reus

Polder BV IJmuiden

Reageren op deze column kan hier: Linkedingroup