Josja doorzocht vorige week een aantal verkiezingsprogramma's op zoek naar het trefwoord 'Bodem', met interessante uitkomsten (Jan Klein Kranenburg, 20 september).
Een week later kennen we de verkiezingsuitslagen, die door Google mooi op kaart werden gepresenteerd. Ha, een kaart! Daar gaat mijn hart sneller van kloppen.
De blauwe, gele en rode rode vlekken stellen de politieke kleur van de verschillende gemeenten voor. De kaart deed me denken aan de Bodemkaart van Nederland. Toeval? Het maakte me nieuwsgierig. Zou er een 
relatie zijn? De uitkomsten zijn opvallend!
Ik begin met een verkiezingskaart uit 2010. De meest opvallende gelijkenis is het blauwe VVD-gebied met de veengebieden op de bodemkaart. Zowel de VVD als het veengebied concentreert zich in Noord- en Zuid-Holland, van oudsher de handelsprovincies. Dat de handel zich juist daar concentreerde is niet vreemd: daar bij de riviermondingen ontstonden de havens, daar zat het geld. Dat het veen zich daar concentreert is ook niet vreemd: in het laaggelegen gebied zorgde de grondwaterstijging in het Atlanticum voor veenvorming.
De PvdA had vroeger alles te maken met de fabriekarbeider. Dus, daar waar de industrie zit, kleurt de kaart rood. Dit zie je in de grote steden, maar ook lokaal op plaatsen waar vroeger bijvoorbeeld papier- of ijzerindustrie zat. Neem nou die ijzerindustrie. Deze zat vroeger massaal langs de Oude IJssel, waardoor steden als Doesburg en Doetinchem nu 'rode bolwerken' zijn. Maar waarom zou die ijzerindustrie juist daar gezeten hebben? Het antwoord laat zich raden. Ook hier dus een verband tussen bodem en politiek. Op de huidige politieke kaarten zijn deze lokale aardigheden echter nauwelijks zichtbaar meer, onder andere door grootschalige gemeentelijke fusies.
Het roodst kleurt echter Groningen, niet alleen door toedoen van de uitbuitende strokartonfabrieken in het verleden, ook de rijke Groninger herenboeren waren "liberaal, vrijzinnig en onverschillig, standsbewust en materialistisch met een gering of zelfs ontbrekend sociaal gevoel" ('De Groninger boer', IJ. Botke). Niet vreemd dus dat de arbeiders daar in opstand kwamen. Maar waarom zouden die boeren daar zo rijk zijn geworden? Alweer speelt de bodem daarbij een rol!
Uitwassen als de SGP en de PVV zijn wat moeilijker op de bodem terug te voeren. Al vond ik wel een interessante passage op internet over het ontstaan van de bible belt, een gebied waar de SGP sterk aanwezig is:
(...) Anderen hebben de verschillen [in godsdienst, JKK] teruggevoerd op grondsoorten, bodemgebruik en andere natuurlijke gesteldheden. Ze zouden de eeuwenlang telkens doorbrekende dijken in het rivierengebied daar een tobberig soort orthodoxie hebben doen ontstaan, die de mens het vermogen ontzegde om zijn lot te verbeteren.
(De religieuze kaart van Nederland, H. Knippenberg)
Is dat niet interessant? Wat me verder nog boeit zijn de politieke verschillen op de BES-eilanden en de relatie met de grondsoort aldaar. Ik zoek nog een sponsor voor lokaal onderzoek.
Jan Klein Kranenburg (Agentschap NL (Bodem+)
Reageren op deze column kan hier: Linkedingroup
