Het jaarverslag van de Nationale Ombudsman "Mijn onbegrijpelijke overheid" gaat nauwelijks over milieu, laat staan over bodem (Paul de Reus, 4 april).
Belastingdienst, uitkeringen en paspoorten raken nu eenmaal veel meer burgers dan 'milieu'. Toch zijn de meeste conclusies en aanbevelingen naadloos van toepassing op ons werkveld.
In het verslag zijn twee lijnen te ontdekken:
● De regels moeten eenvoudiger
● De houding naar de burger moet beter: meer dienstbaarheid en meer vertrouwen
Vorm en inhoud dus eigenlijk.
Aan de inhoud, de vereenvoudiging, wordt al volop gewerkt. Het motto van de aanstaande Omgevingswet is "Eenvoudig beter". Trefwoorden daarbij zijn: bundeling, vereenvoudiging, versobering.
Over de vorm, de cultuurverandering, heb ik nog niet veel gehoord. Het rapport 'Bodemaanpak op de schop' rept over cultuur, over het dienstig worden van 'bodem' ten behoeve van 'gebiedsontwikkeling', in plaats van andersom. Dat is van een algemenere orde dan dienstbaarheid aan individuele mensen, aan burgers en bedrijven. In een aantal bedrijfsplannen van Omgevingsdiensten wordt de bedrijfscultuur aangestipt, maar dan vooral de interne bedrijfscultuur. Over de externe bedrijfscultuur lees je weinig. Dienstbaarheid en vertrouwen, dat zijn bijna karakterkwesties, dat leer je niet in een tweedaagse cursus.
De Kwaliteitscriteria 2.1 van PUmA zijn nog beperkt tot 'harde' eigenschappen: minimale bezetting, opleiding en expertises. Hopelijk nemen de omgevingsdiensten en RUD's straks ook de externe bedrijfscultuur mee in het momentum van hun oprichtingsactiviteiten. Hopelijk gaat het programma 'Eenvoudig beter' de oude en nieuwe overheden hierin stimuleren.
Twee citaten van de ombudsman, over vertrouwen, wil ik u niet onthouden:
● "Uitgangspunt moet zijn dat de meeste burgers deugen."
● "Kies voor vertrouwen. De wetgever moet geen wetten maken vanuit wantrouwen, niet richting de burger, niet richting medeoverheden en niet richting uitvoeringsorganisaties en de professionals die daar werken."
Zonder de brede betekenis daarvan te willen negeren, brengen deze citaten mijn gedachten meteen naar Kwalibo. Het recente plan van aanpak is een hele verbetering. Dat is, nog voordat het plan is uitgevoerd, een geweldige prestatie, want nog steeds is wantrouwen de grote drijfveer achter deze regelgeving. Dat wantrouwen wordt impliciet gepresenteerd als 'algeheel' wantrouwen van de markt, maar blijkt bij doorvragen enkel aan de zijde van de overheid te leven. Dat rijmt met de constateringen van de Ombudsman, maar verhoudt zich slecht met diens aanbevelingen.
Paul de Reus
Polder BV IJmuiden.
Reageren op deze column kan hier: Linkedingroup
