Vorige week berichtte een aantal kranten dat er keileem was ontdekt onder Rottum. Dat keileem fundament zorgt dat de eilanden Rottumeroog en Rottumerplaat op hun plaats blijven. Het bericht zélf verbaasde me niet: Door de TV-serie Ik Hou van Holland (niet de quiz, maar de de documentaire over bodemkundige waarden van Noord- en Zuid-Holland) wist ik al dat Texel en Wieringen op keileem stutten, en dat die twee bonken zelfs het ankerpunt zijn waar Noord-Holland aan hangt (Paul de Reus, 17 maart).
Wat me dus verbaasde, was dat dit nú nieuws is. Het principe was al bekend, en we hebben toch van die gedetailleerde bodemkaarten? Voor Rottum was het keileem-fundament dan wel aannemelijk, maar 
blijkbaar was het nog niet eerder bewezen.
Het bericht nodigde mij uit tot een degelijk literair onderzoek, en waar doe je dat beter dan op internet? Een aantal resultaten wil ik met u delen.
Dat op-de-plaats-houden van Rottum blijkt iets genuanceerder te liggen: De eilanden wandelen richting Duitsland en verdwijnen op zeker moment in het Eemsgat. De keileem in de ondergrond zorgt er echter voor dat er op de oude plaats ook weer nieuwe eilanden zullen ontstaan. Een positieve tegenhanger van buienradar, waar een regenwolk wel overwaait, maar waar vanuit een vast punt of lijn de volgende geseling wordt gevormd en op je af raast. Ik vond een prachtig boek -in pdf- over de dynamiek van de Waddeneilanden: "Eilanden natuurlijk" van samenwerkingsverband Het Tij Geleerd.
Een tweede reeks treffers was de verwijzing naar allerlei artikelen over zwerfkeien: over de oorsprong in het algemeen (gletsjers), maar ook over vondst, opgraving, herbegraving, dynamietbewerking (Rotstergaast) en heropgraving van enkele individuen. En over concurrentie tussen kerk en voetbalvereniging als pronklocatie (Meddo).
En zeg je zwerfkeien, dan zeg je hunebedden. Deze blijken gecatalogiseerd te zijn. Wederom geen verbazing, maar tot eergisteren was ik me daarvan niet bewust. Van sommige is nooit een steen gezien, maar slechts een kuil in een akker, een SiO2 footprint. Daarvoor is de plaatselijke amateur archeoloog voor gek verklaard, voor hij alsnog gelijk kreeg.
Sommige hunebedden staan in de catalogus als 'verdwenen', omdat ze in onwetendheid als zwerfkei uit de akker of bouwput getild zijn. En andersom: zwerfkeien waar onterecht een hunebed in gezien is, maar die toch in de lijst blijven staan, om vragen over gaten in de nummering te beantwoorden, nog voordat zo'n vraag bedacht kan worden.
Paul de Reus
Reageren op deze column kan hier: Linkedingroup
PS: Wie mailt, ontvangt het genoemde boekje en de vermakelijke, volledige krantenartikelen en vakpublicaties over de zwerfkeien van Meddo en Rostergaast.
