De afgelopen dagen is er veel commotie over de grond in een seniorentuin in de buurt van mijn huis, waar 50+ers jaarlijks een lapje grond kunnen huren om wat groente te verbouwen. Om de seniorentuinders zwaar werk te besparen ploegt de gemeente de tuinen iedere winter en werkt ze compost onder. (Anton Roeloffzen, 9 mei)
Afgelopen winter is er iets niet goed gegaan. Toen de tuinders dit voorjaar de grond klaar wilden maken voor het zaaien en planten van groenten, troffen zij een keiharde taaie kleibodem aan, met hierin puin, stukken geglazuurde rioolpijp, kabelresten en zwaar riet. Ze zien het telen van groenten dit jaar niet meer zitten; niet alleen is de grond te hard en daardoor slecht te bewerken, ook de grote hoeveelheid bouw- en sloopafval in de grond deed hen de moed in de schoenen zinken.
Wat er gebeurt is deze winter, is niet geheel duidelijk. Het verhaal gaat dat een bedrijf hier tijdelijk bouw- en sloopafval heeft opgeslagen, hierbij afvalresten zijn achtergebleven en zware vrachtwagens de grond sterk hebben verdicht. Hoewel de gemeente zegt dat de grond schoon is, lijkt deze niet erg geschikt meer voor het telen van groente. De 45 tuinders hebben het over een verloren jaar. En de gemeente wil de grond niet afgraven en vervangen, zegt dat het sloopafval grotendeels is verwijderd, maar wil extra schone compost beschikbaar stellen als compensatie. Een schrale troost!
Nu is het niet de eerste keer dat het misgaat op een tuincomplex. Nog maar een jaar of vier geleden werd een laag gelegen volkstuincomplex in het noorden van Rotterdam door de gemeente opgehoogd met hergebruiksgrond uit een bouwproject. Hoewel deze grond chemisch schoon bleek te zijn - ze voldoet aan de achtergrondwaarden voor het standaard-stoffenstoffenpakket - klaagden de tuinders over de slechte groei van hun gewassen. Ik werd erbij geroepen voor advies en boorde zware ongerijpte blauwe klei naar boven. En inderdaad, daar wil weinig op groeien.
Nu ging het in dit geval gelukkig om een tijdelijk probleem. Door intensief te spitten en compost in te brengen is de teelaardelaag binnen enkele maanden alsnog goed gerijpt en groeien de planten nu, enkele jaren later, prima. Maar de affaire deed het imago van de gemeente geen goed, want de tuinders dachten dat ze "gifgrond" geleverd hadden gekregen.
Nu gaat het in de praktijk meestal wel goed in Rotterdam. Behalve dat de chemische kwaliteit moet passen bij de beoogde functie, kijkt men ook aanvullend naar biologische en fysische eisen, die aan grond moeten worden gesteld. Is het humusgehalte en vruchtbaarheid van te benutten bomen- of teelaarde in orde, is de bodem niet teveel verdicht in opgeleverde tuinen bij nieuwbouwwoningen, heeft zand wel de juiste deeltjessamenstelling voor een wegfundering, is de klei voor de deklaag van een dijklichaam voldoende ondoorlatend? En in de praktijk van natuurontwikkeling is relatief recent aangetoond dat de juiste mix van bacterien, schimmels en ander bodemleven van essentieel belang is voor de meer kieskeurige/zeldzame planten en vegetaties.
Bruikbare grond gaat over meer dan de chemische samenstelling op basis van het standaard-stoffenpakket. Laten we dat niet vergeten!
Anton Roeloffzen
DCMR Milieudienst Rijnmond
Reageren op deze column kan hier: LinkedinGroup
