Onze overheid is duidelijk de weg kwijt. Waar Duitsland overgaat van bruinkool en kolen naar aardgas, als onderdeel van de transitie naar schonere vormen van energie, doet Nederland het omgekeerde. Wij zijn van het relatief schone aardgas overgegaan naar vuilere steenkool en gaan nu nog verder terug naar nog vuilere houtstook. Want dit zou goed zijn voor het milieu en het klimaat. Intussen blijkt uit onderzoek dit tot nog meer emissie van CO2, fijnstof en ook NOx leidt. (Anton Roeloffzen, 31 oktober)
En we zitten al aan het plafond, wat de uitstoot van stikstofverbindingen betreft. De milieugebruiksruimte is op! Maar intussen mag er meer worden gevlogen vanaf Schiphol, wil onze overheid een tweede internationale luchthaven in Lelystad en moeten er zo nodig Formule-1 autoraces worden gehouden in Zandvoort, midden in een NATURA-2000 gebied.
En nu kan er dus niet meer gebouwd worden, terwijl de bouwsector verantwoordelijk is voor minder dan 1% van de NOx uitstoot in Nederland. De (vee)boeren willen niet inleveren, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor bijna 50% van de uitstoot. Zij zijn echter niet de enige verantwoordelijken. Ook transport – we rijden veel te hard op onze rijkswegen en we vliegen teveel – de verwarming van gebouwen en de zware industrie doen een flinke duit in het zakje.
En dan is er nog de PFAS-crisis, die ook alle bouwactiviteit blokkeert. Jarenlang is er vanuit milieudiensten in de Randstad gevraagd om Rijksbeleid en als dat er dan eindelijk komt, slaat het beleid volledig door. Hergebruik van grond in het buitengebied is niet meer toegestaan, zodra er PFAS in de grond wordt aangetroffen, d.w.z. per individuele stof de detectiegrens van 0,1 µg/kg ds. wordt overschreden, tenzij is aangetoond dat de bodem op de toepassingslocatie ook met PFAS is verontreinigd. Toepassing van PFAS-houdende grond onder water is hoe dan ook verboden.
De Staatssecretaris heeft voor deze rigoureuze normering gekozen om ieder risico te vermijden. En ook de Tweede Kamer slikt alles voor zoete koek, zonder de maatschappelijke gevolgen ervan te onderkennen.
Er wordt net gedaan of er niets bekend is over de milieurisico’s. Al maanden terug heeft het RIVM bodemnormen afgeleid en op basis hiervan is voor stedelijke gebieden gekozen voor de laagste 3-7-3 normering, voorzichtigheidshalve. Een verdedigbare keuze.
De Milieudiensten in het zuidelijke deel van Zuid-Holland en die in Noord-Holland hebben al veel praktijkervaring als het gaat om beleid voor PFAS-houdende grond. Duidelijk is dat PFAS, vooral PFOA en PFOS, overal in Nederland en overal in Noordwest Europa voorkomen als diffuse verontreiniging en dat verspreiding ervan vooral vanuit lucht en water plaats vindt. Niet verwonderlijk als je ziet welke toepassingen deze niet afbreekbare stoffen kennen in de moderne samenleving: niet alleen in blusschuim, maar ook in textiel en tapijten, smeeroliën, pizzadozen, en zelfs cosmetische producten als make-up en zonnebrandcrème.
Het is bizar dat onze regering zegt nog een maand nodig te hebben voor het oplossen van alle acute problemen. Het is wel duidelijk wat er op korte termijn gebeuren moet.
De maximum snelheid op onze snelwegen moet omlaag naar 100 km/uur, stop met het (bij)stoken van houtpellets in energiecentrales en versnel de aanpak van de ammoniakemissies vanuit de veeteelt op alle mogelijke manieren.
Er is voldoende kennis over de milieurisico’s van PFAS en achtergrondgehalten in de Nederlandse bodem. Op basis van de ervaringen in de Randstand, is het vrijgeven van de toepassing van grond acceptabel zolang de normen van 3 µg/kg ds. voor PFOS resp. PFOA, en 1 µg/kg ds. voor de andere individuele PFAS niet worden overschreden. Bij deze gehalten is er slechts sprake van een marginale belasting van het grondwater, ook op de arme zandgronden in Nederland. Ook de opname van PFAS in de voedselketen wordt zo voldoende beperkt.
En wanneer gaat Europa alle PFAS met 6 tot 13 koolstofmoleculen nu eens eindelijk verbieden? Want het begint met een goede bronaanpak en Nederland zou daar veel harder voor moeten lobbyen.
Maar onze regering lijkt haar verantwoordelijkheden nog steeds te ontlopen en de Tweede Kamer is niet in staat maatschappelijke en milieueffecten van beleid op een evenwichtige wijze tegen elkaar af te wegen. Een trieste constatering en de gevolgen zijn groot.
Anton Roeloffzen
Reageren op deze column kan hier: Facebook
