Kennen jullie het programma Droomhuis op het platteland (vrij vertaald naar de Britse serie “Escape to the country”)? Het programma volgt stellen die de drukte van de stad willen ontvluchten en een plekje op het rustige en weidse platteland van het Verenigd Koninkrijk (VK) zoeken. Het programma toont daarbij steevast de nog authentieke dorpen met hoogstens enkele industriële bouwwerken uit het verleden die we nu industrieel erfgoed noemen. Daarnaast is er een veelheid aan prachtige nationale parken die beschermd worden, en waarin niet gebouwd mag worden. Nu is in het VK de laatste jaren het beleid voor de ruimtelijke ordening ook gedecentraliseerd en ik vrees dan ook het ergste voor mijn favoriete programma. (Peter van Mullekom, 15 maart)
Als gevolg van de Omgevingswet zal de inrichting van de fysieke leefomgeving ook in Nederland nog meer bepaald worden door lagere overheden. Dat is een voortzetting van de terugtrekkende centrale overheid waarvan de laatste decennia al de negatieve gevolgen voor ons landschap hebben gemerkt. Het Nederlandse landschap is in die periode ongekend verrommeld. Het begon (in de 70-jaren al?) met de aanleg van lokale industrieterreinen rondom onze dorpen. De lelijkheid ten top want je kunt bijna geen dorp of stad in Nederland meer in fietsen of rijden zonder eerst zo’n terrein te passeren. Je moet steeds verder fietsen om al toerend van het landschap te kunnen genieten. Steden worden ook steeds meer met elkaar verbonden door deze bedrijfsterreinen.
De laatste jaren komen daar allerlei elementen bij die het Nederlandse landschap er niet mooier op maken. Denk aan de dozen (distributiecentra) die als paddenstoelen uit de grond schieten langs de snelwegen, de grijze pakhuizen van de interneteconomie. Het zijn er inmiddels zoveel dat al een tijdje wordt gesproken van de verdozing van Nederland. Er lijkt ook totaal geen regie op te zitten.
En dan heb ik het nog niet eens over de ontwikkelingen van grote datacentra, en de energiebehoefte die dat met zich meebrengt. Welke vervolgens dan weer resulteert in nog meer landbouwgrond die verdwijnt om zonneparken of windmolens op te richten. De gemeenten trekken allemaal hun eigen plan en de gevolgen zijn er voor het landschap. En dat uitsluitend voor lokale prestige en nauwelijks extra werkgelegenheid.
Toch jammer van het zo mooie Nederlandse landschap van nog niet zo lang geleden. Misschien valt het tij nog wel te keren maar dan moeten wel de juiste keuzes worden gemaakt. Echter, een programma zoals de Britten nu nog kunnen maken acht ik in Nederland al lang kansloos. Mijn vakantie zou afgelopen jaar aan de overkant van de Noordzee zijn zodat ik niet via de buis maar in levende lijve van het landschap en de authenticiteit van het platteland kon genieten. Dat ging helaas niet door maar dat is weer een ander verhaal.
Peter van Mullekom
Voorzitter Vereniging Kwaliteitsborging Bodembeheer
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
