Bijna twee weken geleden is er door de Europese Commissie de nieuwe Bodemstrategie voor 2030 gepubliceerd. Ondanks dat in 2006 een Concept-Kaderrichtlijn bodem het niet haalde, zijn de ambities voor een duurzaam gebruik van de bodem niet verdwenen. En alle bodemproblemen ook niet, zoals bodemverontreiniging, verdroging en verzilting, bodemdaling, verlies aan biodiversiteit en bodemafdekking. Of de Europese Commissie ook weer gaat proberen een nieuwe Kaderrichtlijn bodem erdoor te krijgen, is vooralsnog onduidelijk. (Anton Roeloffzen, 29 november)
Maar laten we eens kijken wat dit voor Nederland gaat betekenen. Allereerst valt op dat Europa de ambitie heeft het gebruik van pesticiden en de risico’s ervan met meer dan 50% te beperken voor 2030. Dit wil men bereiden door over te gaan op biologische landbouw en de “Common Agricultural Practise” zou hierbij als stimulans moeten fungeren via een subsidiestelsel. Door de landbouworganisaties is hierop al kritisch gereageerd; zij vrezen nog meer “overkill” aan landbouwregels. Maar slechts 4% van de landbouw in Nederland is biologisch. Er is dus nog een grote inhaalslag nodig.
Een andere belangrijke ambitie gaat over het herstel van gronden met meer dan 20% koolstof, de veengronden dus. Hiervoor zou het landgebruik moeten veranderen en de grondwaterstanden omhoog moeten, zodat in ieder geval de emissie van CO2 drastisch afneemt en ze zo mogelijk ook weer koolstof kunnen opnemen.
Daarnaast is het afgraven van veengronden voor de productie van potgrond een zorgpunt. Immers hiervoor worden NATURA-2000 gebieden afgegraven in Ierland, Scandinavië, Estland, Letland en Litouwen, maar ook buiten de EU in o.a. Wit-Rusland en Rusland. Nederland is een van de grootste importeurs van potgrond uit veen in Europa. Wanneer gaat het gebruik van veenvrije potgrond worden gestimuleerd, zoals ze dat doen in het Verenigd Koninkrijk? En zou Europa de productie van potgrond uit veen niet moeten verbieden?
Ook de bodemafdekking gaat maar door ondanks de Europese ambitie deze naar nul terug te brengen voor 2050. Hoe gaan we hieraan werken in Nederland, nu de bevolking en bedrijvigheid maar blijft toenemen?
Gelukkig gaan er ook zaken wel goed. De aanpak van de bodemverontreiniging gaat gestaag door, ook met de aanstaande inwerkingtreding van de Omgevingswet. Wel is de grondwaterbescherming een punt van zorg. Dat wordt overgelaten aan de provincies en de milieudiensten, die hieraan te weinig aandacht besteden. Niet alleen raakt ons grondwater nog steeds verontreinigd, veelal met nitraat, oude pesticiden en ook PFAS, door de klimaatverandering is ook de beschikbaarheid van voldoende grondwater voor drinkwaterwinning en de landbouw een toenemend punt van zorg in het groeiseizoen.
Een nieuw kabinet doet er goed aan de Europese bodemstrategie voor 2030 eens zorgvuldig door te lezen en in lijn hiermee beleid te ontwikkelen. En dat geldt ook voor alle provincies en milieudiensten.
Anton Roeloffzen
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
