Eindelijk hebben wij een nieuw kabinet. Ik wens de nieuwe ministers en staatssecretarissen veel wijsheid toe om de juiste beslissingen te nemen. Eerder was het gebruikelijk om aan het begin van een nieuwe regeerperiode het dossier ondergrond weer eens af te stoffen. De ondergrond kan immers benut worden voor de opslag van allerlei overtollige stoffen. Door maatschappelijk verzet is het daar slechts gedeeltelijk van gekomen. (Theo Edelman, 11 januari)
Er bestond een adviesbureau dat zich had gespecialiseerd in kennis over het ondergronds opslaan van radioactief materiaal. De eigenaar hield alles bij wat daarover geschreven en gezegd werd. Bij vrijwel elke regeringswisseling werd dit bureau gevraagd een samenvatting te geven van de ontwikkelingen op dit gebied. Ik heb daarbij een paar keer assistentie verleend. Het doel van de opdrachtgevers was het verkennen van de mogelijkheden voor de ondergrondse opslag van radioactief afval. Daarmee kon een einde worden gemaakt aan de bovengrondse opslag en de export van radioactief afval. Tot op heden is er van de ondergrondse opslag nooit iets gekomen, mede door fel verzet vanuit maatschappelijke groeperingen.
Dagblad Trouw plaatste op 5 januari 2022 een leuke strip van Pieter Geenen met Anton Dingeman in de hoofdrol. Die is op Twitter te vinden onder @DingemanAnton. De strip gaat over een ‘groene’ oplossing om de klimaatdoelen van de Europese Unie te halen. Het is een oude techniek: opslag onder het tapijt van radioactief afval, kooldioxide en kritiek. Het afvalwater van de NAM in de bodem van Twente zou daar nog aan toegevoegd kunnen worden. Zo is er in 2050 geen vuiltje meer aan de lucht. En drijft Nederland op een afvalbrij, ook nog handig tegen de zeespiegelstijging! Het is natuurlijk scherts, maar wel leerzame scherts.
We hebben een deel van onze ondergrond leeggehaald. We hebben steenkool, gas en zout gewonnen. Dat vraagt als het ware om het weer opvullen van de lege ruimtes. Dat wordt in de Twentse bodem in praktijk gebracht. De NAM heeft een eeuwigdurende vergunning (wie komt er op het idee?) om daar afvalwater in te bergen. Tot ergernis van een groot deel van de bevolking. Die is bevreesd voor negatieve effecten en ziet zich gehinderd in plannen om warm water te winnen. In Barendrecht was de commotie zo groot dat is afgezien van de plannen om daar kooldioxide in een leeg gasveld te bergen.
Het toestaan van bergen in de ondergrond zet geen rem op het bedenken van bovengrondse oplossingen, die allicht meer geld kosten. Of op het stoppen van activiteiten waarbij het te lozen afval vrijkomt. Aan de andere kant is misschien, op sommige plekken en in overgangsperiodes, berging onder de grond beter dan boven de grond. Bijvoorbeeld van kooldioxide in lege gasvelden op zee. Het is voor beslissers een lastig thema. Helemaal uitsluiten zou ik niet bepleiten, rücksichtslos toepassen evenmin. Mijn motto is ‘bezint eer gij begint’. En houd rekening met wensen en zorgen van bewoners.
Theo Edelman
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
