Sinds de invoering van het Besluit bodemkwaliteit kan het verondiepen van diepe plassen eenvoudig worden afgehandeld met het doen van een melding bij het Meldpunt bodemkwaliteit. Op deze manier is destijds het hergebruik van grond en bagger makkelijker gemaakt, maar wel onder de voorwaarde dat de toepassing nuttig en functioneel was. Volgens het Bbk is een toepassing per definitie nuttig en functioneel als er sprake is van bevordering van natuurwaarden. En daar is het m.i. toch wel een beetje mis gegaan want wanneer is nu sprake van bevordering van natuurwaarden? En worden in alle gevallen en bij alle soorten plassen die natuurwaarden ook echt bevorderd? Kun je de ecologische kwaliteit van een vrij liggende plas waar tientallen jaren geleden voor het laatst zand is gewonnen vergelijken met een recente zandwinning? Helaas heeft het Bbk nooit onderscheid hierin gemaakt of aangegeven hoe het bevorderen van natuurwaarden moest worden aangetoond. (Peter van Mullekom, 22 maart)

20200921 Peter van Mullekom Column

  • Door het toepassen van grond en bagger makkelijker te maken is er destijds een enorme stroom van grond en bagger naar de diepe plassen op gang gekomen. Veel marktpartijen zagen hun kans schoon en het verondiepen van plassen werd al snel een verdienmodel. Door geen beperkingen te stellen aan het aantal te verondiepen plassen is een enorme vraag gecreëerd vanuit de diepe plassen naar grond en bagger, met alle gevolgen van dien. De 'Circulaire herinrichting van diepe plassen' heeft dit, ongetwijfeld onbedoeld, nog verergerd. Daarin werd aangegeven dat herinrichting van een diepe plas binnen 10 jaar moest worden afgerond. Gezien het grote aantal initiatieven dat sinds de invoering van het Bbk ontstond, was er al snel sprake van een tekort aan grond en bagger. Daarom is er zelfs een stroom grond en bagger uit het buitenland op gang gekomen om maar aan de toegenomen vraag te kunnen voldoen.

    Omdat het Bbk slechts over genormeerde stoffen gaat zijn er ook geen eisen gesteld aan bijvoorbeeld het fosfaat gehalte. Daardoor zijn een aantal plassen in de beginjaren eutroof geworden en is er zeker geen sprake geweest van het bevorderen van natuurwaarden. Doordat in grond en bagger nog 20% bodemvreemd materiaal mag zitten is er veel rotzooi in plassen gestort totdat omwonenden gingen klagen over grote hoeveelheden drijvend plastic. Maar goed, die omissie in de regelgeving is ook weer gerepareerd. En zo blijkt in veel opzichten achteraf dat er destijds onvoldoende nagedacht is over het effect van het versoepelen van de regelgeving.

    Gelukkig gaat de Omgevingswet door en komt alles weer goed. Het toepassen van grond en bagger wordt een wateractiviteit en wordt in het vervolg lozen genoemd. En dat lijkt dan weer qua terminologie op wat het toepassen natuurlijk in werkelijkheid was: storten. Vanzelfsprekend heb je voor lozen een vergunning nodig en kun je dus in het vervolg niet meer verondiepen op basis van een melding. Wat ook helpt is dat de laatste jaren steeds meer waardering komt voor de natuurwaarden en ecologie van de diepe plassen. De Staatssecretaris heeft zelfs onlangs de Tweede Kamer geïnformeerd over het resultaat van een onderzoek naar de ecologische kwaliteit van diepe plassen. Begrijp me goed, ik ben helemaal niet principieel tegen verondieping van diepe plassen, want er kunnen prachtige gebieden door ontstaan. Daar zijn wel mooie voorbeelden bij te bedenken. Maar als het ons echt te doen is om het bevorderen van natuurwaarden, laten we ons dan beperken tot de huidige zandwinningen en de inmiddels ecologisch waardevolle plassen met rust laten.

    Nu ik dit zo geschreven heb denk ik dat een andere uitdrukking misschien toepasselijker was geweest als titel van deze column: als het kalf verdronken is dempt men de put. Of toch niet?

20220322 Column Peter

Peter van Mullekom (LinkedIn)

Voorzitter Vereniging Kwaliteitsborging Bodembeheer

Reageren op deze column kan hier: LinkedIn