Deze blog schrijf ik in WK-tijden. Ik geniet van het voetbal, maar alles eromheen fascineert me ook. Een aspect is het chauvinisme, dat soms over gaat in fanatiek nationalisme. Zoals bij het spelen van die operette-volksliederen uit Zuid Amerika. Tranen worden niet geschuwd. Liefst nog een extra couplet a capella erbij. Voor mij is dat "over the top". Als je nazoekt waar die volksliederen over gaan - dat is een typische actie van iemand die nutteloze kennis interessant vindt - dan valt op dat de bodem vaak wordt beschreven als het hart van de natie. Zoals "terra adorada" van Brazilië, "Salve oh tierra gentil" van Costa Rica, "profanar con su planta tu suelo" (de vijand die met zijn voetstappen uw grond bezoedelt) van Mexico, maar ook "we've got golden soil" van Australië. Dat hebben we in Nederland niet. Ons volkslied is een apologie, een "sorry". Dat is wel zo mooi, maar wat betreft aandacht voor de bodem stelt dat ons op achterstand. Friezen hebben weer wel "Dyn âlde eare, o Fryske grûn", maar of die passage nou zo gepassioneerd wordt beleefd, vraag ik me af. We hebben meer met water. Daarover lees je dagelijks. Water betekent dreiging, kansen, plezier, actie. Daar maken we de films over. Dat zit meer in ons DNA. Net als het schuldbesef van het Wilhelmus (Gerd de Kruif, 10 juli).
Ik pleit natuurlijk niet voor nationalistische aandacht voor onze ondergrond. Geen "Blut und Boden" – gedachten. Meer bewustzijn van onze ondergrond, die alles draagt en voortbrengt, is wel op zijn plaats. Een beetje meer "patcha mamma/moeder aarde" – besef kunnen we goed gebruiken. Dat is bij uitstek niet nationalistisch. 2015 is door de VN uitgeroepen tot het "international year of soils". Misschien kunnen we volgend jaar goede momenten vinden om het belang van de ondergrond onder de aandacht te brengen.
En trouwens, over de bodem als het hart van de natie: interessant is wel het –vermeende – onderscheid dat wordt gezien tussen mensen van de klei of het zand, het zand of het veen. In verschillende delen van Nederland leeft dat beeld. Kennelijk is er ook hier ergens een band tussen de ondergrond en het zelfbeeld of karakter.
Gerd de Kruif (Rijkswaterstaat Leefomgeving)
Reageren op deze column kan hier: Linkedingroup
