Deze vakantie heb ik "Erik of het klein insectenboek" gelezen, van Godfried Bomans. Het was al in 2013 Boekenweekgeschenk, maar ik kreeg er destijds niet de benodigde tijd bij (Paul de Reus, 22 augustus).
Het boek vertelt over de schooljongen Erik. Erik raakt - sterk verkleind - verzeild in het landschap dat als schilderijtje boven zijn bed hangt. Hij ontmoet daar allerlei insecten, die onder de indruk raken van zijn insectenkennis, opgedaan in zijn voorgaande schooljaar.
De insecten raken zelfs zó onder de indruk, dat ze onzeker worden. Niets gebeurt nog voordat bij Erik is gecheckt hoe het 'volgens Solms'Â moet. 'Solms Beknopte Natuurlijke Historie' is Erik's schoolboek over insecten.
De insecten komen Erik bij alles om advies vragen: over het juiste voedsel, hoeveel eieren te leggen, wanneer, hoe daarmee om te gaan et cetera. "Doen we het wel volgens Solms?" vragen zij steevast. Het insectenleven stagneert en Erik wordt er wanhopig van. Wel voelt hij, als jochie, feilloos de oplossing aan:"Doe het maar zoals uw instinct het ingeeft, dan is het vast wel volgens Solms!", antwoordt hij. De dieren waren daarop zeer verbaasd: "Dus wij doen precies zoals het in Solms staat, zonder dat wij het gelezen hebben?"
En daar werd ik uit mijn vakantiegevoel gerukt, en drong de parallel met ons bodemwerk zich op. Ziet u de overeenkomst? Oorzaak en gevolg raken door elkaar. Een achteraf-beschrijving krijgt de functie van voorschrift. Precies hoe het ons vergaat met onze protocollen en normdocumenten. Weinigen durven nog hun instinct te volgen, als dat ingaat tegen 'Hoe-we-het-normaal-doen'. Zij die dat toch doen, krijgen er een boel gedoe mee. Daardoor evolueert 'Hoe-we-het-normaal-doen' niet meer.
We moet ons instinct, onze ad hoc ingevingen een kans geven, deze altijd durven uitspreken en soms ook durven uitvoeren. In dat durven schuilt de voorwaarde: Er is een omgeving nodig waarin daarvoor enige ontvankelijkheid heerst. Zullen we dat het komende seizoen weer eens proberen?
Leest meer Bomans.
Paul de Reus
Polder BV IJmuiden
Â
Reageren op deze column kan hier:Â Linkedingroup
