Het is al weer enige tijd terug dat de Inspectie Infrastructuur, Leefomgeving en Transport een brandbrief stuurde aan zowel de bevoegde gezagen Wet bodembescherming als de bodembranche. En het ging over een zeer beladen onderwerp: asbest. Sindsdien broeit het in bodemasbestland: wanneer moeten we nu onderzoek naar asbest in de bodem en wanneer kan dat achterwege blijven? Ook de NEN-commissies, druk met de herziening van diverse bodemnormen, worstelen met deze vraag. (Anton Roeloffzen, 24 mei)
De Inspecties betogen dat in ieder geval altijd asbestonderzoek moet worden gedaan als dit tijdens een veldinspectie of onderzoek wordt gezien, en dat is niet meer dan logisch. Ook willen zij asbestonderzoek als tijdens het boorwerk ook maar het minste spoortje puin wordt aangetroffen, maar is dit wel altijd nodig? Is er wel een harde relatie tussen de aanwezigheid van puin in de bodem en asbestresten in de bodem? Deskundigen gaan meestal uit van deze relatie totdat het tegendeel bewezen wordt. En dat gaan we in het komende jaar nu eindelijk eens onderzoeken, want er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze relatie er niet is.
Uit al deze discussies wordt duidelijk dat de discussie vooral gaat over asbestresten, die zichtbaar zijn in of op de bodem, meestal in cement gebonden asbestvezels. Maar hoe zit het eigenlijk met niet gebonden asbest in de bodem? Deze is meestal niet zichtbaar, afkomstig van spuitasbest of asbest-isolatiemantels, maar wel veel gevaarlijker voor mensen dan de gebonden asbestresten. Of is het zo dat wat we niet zien, er dan ook niet is?!
Zo werkt het dus niet! Door energie-intensieve bedrijfstakken als energiecentrales, afvalverbrandingsinstallaties, gasfabrieken en de petrochemische industrie is op grote schaal niet-hechtgebonden asbest benut, en dat al vanaf 1890. Dit geldt ook voor de scheepsbouw. Als de bodemonderzoeker geluk heeft, ziet hij bruine plukken asbestvezels in het opgeboorde materiaal, maar meestal is er niets te zien ondanks dat er na analyse wel hoge asbestgehalten in de grond aanwezig blijken te zijn. En dan gaat het bijna alleen om niet-hechtgebonden amfibole vezels, vooral bruin asbest of te wel crocidoliet.
Het blijft een valkuil, waar we te vaak in stappen. Als je het niet ziet, wil dat nog niet zeggen dat het er niet is! En dat geldt bij uitstek voor asbest. Dat betekent niet dat er altijd en overal asbestanalyses moeten worden uitgevoerd. Wel moet er veel meer aandacht komen voor asbestverdachte bedrijfstakken, vooral als ze met niet-hechtgebonden asbest hebben gewerkt. Te vaak wordt er alleen gekeken naar wat we zien.
Intussen gaat de discussie door, als een veenbrand die geregeld weer ergens oplaait. Alleen blussen helpt niet, kennis ontwikkelen en opletten wel.
Anton Roeloffzen
DCMR Milieudienst Rijnmond
Reageren op deze column kan hier: LinkedinGroup
