Tijdens mijn dagelijkse autorit van de Achterhoek naar Utrecht, passeer ik -voor zover ik weet- alleen de karakteristieke stalen boogbrug over de IJssel bij Doesburg. Nergens anders is mij in al die jaren een brug opgevallen, terwijl ik wel het gevoel heb ergens een enorme groeiende kloof te passeren: de kloof tussen stad en platteland. Er lijkt in de stad sprake van een groeiende aversie tegen de beroepsgroep die van oudsher het land bewerkt, ons voedsel verbouwd en daarmee grotendeels verantwoordelijk is voor de inrichting van ons landschap. Tegelijkertijd leidt dit tot veel ergernis in de agrarische sector: tweespalt is een feit. Men begrijpt elkaar niet meer en roeptoetert maar wat, het liefst anoniem via social media of via de reactieknop op de website van de regionale krant. (Jan Klein Kranenburg, 9 mei)
Ik vond het vorige maand tamelijk ongemakkelijk dat ik ongevraagd bleek te figureren in een suggestief online filmpje van dierenactivisten. Eén van die activisten nam dit filmpje stiekem op tijdens de jaarlijkse 'koeiendans' van een lokale ijsboerderij: het feestelijke moment dat de koeien weer de wei ingaan. De betreffende boer ken ik als iemand die zijn vak buitengewoon bewust uitoefent. Als er iemand is die het beste voorheeft met zijn dieren is hij het wel. Maar dat is voor sommigen niet genoeg: activisten hebben het gemunt op elke vorm van dieren houden voor eigen gewin. Boeren raken inmiddels gewend aan dit soort toestanden, maar het zette mij aan het denken: moet je je eens voorstellen dat je elke keer als je in de auto stapt op je hoede moet zijn voor een tevoorschijn springende milieuactivist. Dat doet wel iets met je.
Een ander fenomeen in de landelijke ophef-jaarcyclus zijn de oranje gekleurde velden in het vroege voorjaar. Deze oranje lappen grond zijn het gevolg van het gebruik van glyfosaat, beter bekend onder de merknaam Roundup. De maatschappelijke verontwaardiging lijkt elk jaar wel groter te worden. Wat veel mensen niet beseffen, is dat de verkleurende akker het gevolg is van een milieumaatregel. In het najaar worden zogenaamde 'vanggewassen' gezaaid die na de oogst van de mais de uitspoeling van aanwezige meststoffen en dus nitraat tegen moeten tegengaan. Voordat er in het voorjaar opnieuw maïs gezaaid wordt, moet het vanggewas eerst vernietigd worden.
Een fraai gezicht zijn de oranje akkers allerminst. Dat laboratorium Eurofins afbraakproducten van het gif aantrof in Heineken, Bavaria en Budweiser helpt ook niet bij de beeldvorming en dat geldt evenzeer voor de foto's van Dewayne Johnson: de Amerikaanse tuinman met door kanker aangetaste huid. Hij kreeg van een Amerikaanse jury gelijk in zijn strijd tegen Monsanto. Emoties winnen het vaak van realisme en de boodschap van de NVWA dat de concentraties in bier ver beneden de norm blijven wordt nauwelijks opgepikt.
Deze kwestie legt pijnlijk de dilemma's bloot waar een boer dagelijks tegen aanloopt. Een boer spuit het liefst zo min mogelijk, al is het alleen maar vanwege het feit dat het erg duur is. De boer houdt net als jij en ik van weidevogels en mooie bloempjes. Een goed bodemleven is bovendien onderdeel van zijn eigen kapitaal. Maar zo'n boer wordt dagelijks gedwongen lastige afwegingen te maken en bij die afwegingen kan de publieke emotie niet altijd doorslaggevend zijn. De boer zal namelijk ook een brood op de plank moeten hebben. En dat is meteen de kern van de discussie. Want als jij het beste voorhebt met het milieu, waarom rij jij dan nog niet elektrisch? En waarom pak jij het vliegtuig in plaats van de trein voor die stedentrip naar Barcelona? Dat komt omdat jij bepaalde afwegingen maakt, net als die boer.
'Niet oordelen, maar de goede vragen stellen in een respectvolle relatie' is de kop van een pedagogisch artikel waar mijn oog op viel. Deze wijze uitspraak geldt even goed voor de relatie tussen consument en producent. Pas bij een genuanceerde discussie met respect voor elkaar gaan we mooie stappen maken. Bezoek dus eens een boerderij tijdens een open dag of koop eens een product rechtstreeks van de boer en knoop daarbij een gesprek aan met de mensen die verantwoordelijk zijn voor de producten waar je dagelijks van geniet. Het verruimt je inzicht (en vice versa).
Jan Klein Kranenburg
Reageren op deze column kan hier: Facebook
