Toen het symposium Bodembreed nog in congrescentrum “De Werelt” plaatsvond in het lommerrijke Lunteren en twee dagen duurde, werden er ’s avonds na de eerste dag bodemliedjes gezongen door Peter Doelman en Theo Edelman. Helaas is deze traditie er niet meer sinds Peter overleed in 2009. (Anton Roeloffzen, 2 maart)
Meest toepasselijk was het liedje “Het zijn de kleine beestjes, die het doen, die het doen …..”. Dit bodemliedje nog is steeds zeer actueel. Soms hebben de kleine beestjes, zoals het coronavirus, een grote negatieve impact op de samenleving en blijken ze slecht in de hand te houden. Maar als de kleine beestjes, bodembacteriën en schimmels hun werk niet (kunnen) doen, kan dat ook zeer hinderlijk zijn. De milieueffecten van slecht afbreekbare bestrijdingsmiddelen, plastic en PFAS lopen ook steeds meer uit de hand. En de stikstoflast op de bodem is al zo hoog dat de bodembeestjes het niet meer aan kunnen en we dus opnieuw(!) een stikstofcrisis hebben.
In het geval van de coronacrisis treedt onze overheid voortvarend op, naar bij de stikstofcrisis is daar nauwelijks sprake van. De getroffen maatregelen, de verlaging van de maximumsnelheid voor autoverkeer en het uitkopen van boeren gaat voorlopig weinig resultaat opleveren, al helemaal niet als we gewoon de formule 1 race in Zandvoort, midden in een Natura-2000 gebied, gewoon door laten gaan en onze regering alles op alles zet om een nieuw vliegveld te openen in Lelystad.
Geen wonder dat de boeren boos zijn. Het lijkt er verdacht veel op dat veeboeren hun bedrijf moeten beëindigen om stikstofruimte te realiseren voor de Formule 1 en meer luchtvaart. Dat levert immers meer geld op, nietwaar?
Duidelijk is dat de milieuruimte in Nederland op raakt en daar kunnen we slecht mee overweg, de regering niet, maar ook bedrijven en burgers niet. En met het “voorzorgprincipe”, hoeksteen van het Europese milieubeleid, nemen we ook een loopje. Want behalve een stikstof-, een plastic- en een PFAS-crisis, hebben we ook een klimaatcrisis en de aanpak ervan schiet ook niet op. De CO2-emissies in Nederland dalen te langzaam en we behoren tot de slechtste jongetjes van de Europese klas als het gaat om het aandeel duurzame energie.
Het gaat niet goed met het milieubeleid in Nederland en ook de bodem lijdt hieronder. Bodemuitputting, nieuwe diffuse verontreiniging in grond en grondwater, en eutrofiëring van de bodem in onze natuurgebieden. Om het over de natuur maar niet te hebben; daar zijn de gevolgen inmiddels dramatisch te noemen.
Laten we met komst van de Omgevingswet werk gaan maken van het verbeteren van de omgevingskwaliteit, te beginnen met de bodem. Daarvoor is wel draagvlak nodig bij de toekomstige uitvoerders van het milieubeleid, in de eerste plaats bij de gemeenten, maar ook bij de provincies en de rijksoverheid zelf. En we hebben hierbij de hulp van de kleine beestjes keihard nodig.
Anton Roeloffzen
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
