Aardkundige waarde, aardkundig erfgoed, aardkundige monumenten, geoheritage. Het zijn allemaal benamingen voor hetzelfde fenomeen. Gebieden of locaties met een bijzonder aardkundige waarde zijn sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw verkend en verzameld in een kaart. Sommigen zijn zelfs benoemd als monument. Het is belangrijk dat ze er zijn, maar het zijn geen monumenten waar we jaarlijks gezamenlijk even bij stilstaan en aandacht aan besteden. Of toch wel? (Ingeborg van Oorschot, 3 mei)
Ik ga ervan uit dat de meeste lezers bekend zijn met aardkundige waarden. Het zijn geomorfologische, geologische, bodemkundige en geohydrologische verschijnselen, die iets zeggen over de ontstaansgeschiedenis van een gebied. Bekende voorbeelden zijn stuifzandgebieden, dekzandruggen, hoogveengebieden en stuwwallen. Denk bijvoorbeeld aan de Utrechtse Heuvelrug of de Biesbosch. Er zijn twee gebieden met internationale status van aardkundig waardevol gebied: de Waddenzee is sinds 2009 een Unesco werelderfgoed en de Hondsrug in Drenthe heeft sinds 2013 de status van Unesceo Geopark. Hartstikke mooi, en het betekent dat deze gebieden ook speciale aandacht hebben als het gaat om verantwoord gebruik en toerisme.
Elk jaar is het op 5 december ‘Wereld Bodemdag’. Een goed moment om even stil te staan bij alles wat de bodem bijdraagt aan ons leven. Helaas wordt dat meestal overschaduwd door een andere feest voor een Spaanse bisschop.
Vandaag leerde ik echter van een monument waar we elk jaar eer aan betonen waar wel degelijk ook een deel is gewijd aan Nederlandse aarde. Ik ben vaak bij het Nationaal monument op de Dam geweest. Ik heb het gedicht gelezen en de sculpturen bewonderd en het schild van ‘mijn’ provincie gezocht. Maar al die keren heb ik me niet gerealiseerd dat achter elk schild een urn met aarde is ingemetseld in de gedenkmuur. De aarde is afkomstig van fussillade- en erebegraafplaatsen van de (toen nog 11) Nederlandse provincies en uit Indonesië (voormalig Nederlands Indië).
Dodenherdenking is voor mij om verschillende redenen een belangrijk moment en een dag waarop we allen herdenken die zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Nu ik weet dat onderdeel van deze herdenking ook een beetje aarde is waar zij voor gevochten hebben, is het nog een beetje specialer geworden.
Ingeborg van Oorschot
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
