Om alle veranderingen op dit gebied en gebiedsontwikkeling mogelijk te maken, is een leerproces nodig bij de betrokken partijen.
Nieuwe rollen vergen nieuwe kennis, zowel inhoudelijk als op het gebied van gedrag en samenwerken. Overheden en private partijen moeten ruimte krijgen om te experimenteren bij het vinden van nieuwe praktijken om de overgang naar integraal werken aan een duurzame ondergrond concreet te maken. Op verzoek van het Uitvoeringsprogramma Bodemconvenant begeleidt adviesbureau Van Vieren vijf pilots waarbinnen het integraal werken centraal staat. Aan het woord is Bas Kersten (adviseur Van Vieren).
Pilots transitie in de praktijk
"In Nederland gaan we met andere ogen kijken naar de bodem waarover we lopen. De traditionele bodemschatten zoals kolen en gas zijn vertrouwd. En de afgelopen decennia zijn we ook bekend geraakt met verontreinigingen en saneringen, soms meer dan ons lief was. Maar de traditionele blik waarmee we naar de ondergrond kijken, wordt in snel tempo ruimer: van saneren naar beheren, gekoppeld aan andere belangen zoals de ruimtelijke omgeving, energiewinning en water."
"In het manifest Keizerskroon is de verbreding van de transitie bodembeleid beschreven. Het manifest geeft richting; daar begint het mee. In pilots geven pioniers gestalte aan die richting. Tegelijkertijd vraagt een transitie altijd om een nieuwe manier van werken, om een cultuuromslag of een gedragsverandering. Het leitmotiv van onze pilots is om deze transitie in de praktijk te brengen met de disciplines RO, water en energie. Zorgen dat op de werkvloer echt iets verandert, dat daar bestuurders en professionals worden bereikt. In hun werk moet de verbreding zichtbaar worden: werken in verbinding met andere gebiedsontwikkelaars vanuit de eigen toegevoegde waarde in expertise."
"Hiertoe organiseren we vijf pilots op verschillende plekken in het land waar de transitie gaande is. Per pilot organiseren we 1 à 2 werkconferenties. In ieder geval een 'inspiratie conferentie' waarin we expertise van 'buiten' koppelen aan mensen van 'binnen' die iets willen. Als de inspiratie zodanig aanslaat dat acties en trekkers worden benoemd, dan volgt enkele maanden later een 'oogstbijeenkomst', met speciale aandacht voor interne verbreding. Met de pilots beogen we een maximaal leereffect voor professionals op andere plekken in Nederland met vergelijkbare vraagstukken. Lessen uit de pilots moeten breed kunnen worden gedeeld en enthousiasmeren om het anders te gaan doen in het bodembeleid."
"Thema's die we een plek geven in de vijf pilots:
- Samenhang met stedelijke ontwikkelingVerdienmodellen
- Water en bodemsysteem
- Duurzame benutting van de ondergrond
- Vormkracht overheid
- Innovatieve methoden
Een korte toelichting per pilot:
Gemeente Vlissingen: De gemeente Vlissingen wil anders omgaan met verontreinigde bodem in een brede afweging van de ondergrond en duurzame (leef)kwaliteit. Door het benoemen van kansen voor een betere relatie tussen bovengrondse en ondergrondse planontwikkeling.
Gemeente Breda: Samen met alle betrokken partijen werpen we een innovatieve blik op het (ondergrondse) beleid van de gemeente Breda en bespreken we de duurzame en financiële kansen voor het Stationskwartier Via Breda. Via Breda is een prachtige casus om na te gaan hoe het bewuster gebruik maken van de ondergrond en ecosysteemdiensten een positieve bijdrage kan leveren aan het bereiken van de ambities en opgaven voor het plangebied.
Provincie Noord-Brabant: De provincie Noord-Brabant ziet kansen voor de gemeenten binnen de provincie om middels gebiedsgerichte aanpakken kansen en baten van de ondergrond/grondwater te benutten. In dat kader organiseert ze een informeel bestuurlijk overleg tussen Brabantse gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijf om kansen te verkennen en de rol van de provincie te verkennen.
Haarlem: Haarlem heeft een hoog ambitieniveau op het gebied van duurzame energievoorziening en gebiedsontwikkeling (klimaatneutraal in 2030). Bestuurlijk is er draagvlak voor deze ambitie, ook bij de betrokken bedrijven. Hiertoe wil ze het bedrijventerrein Waarderpolder verduurzamen door gebruik te maken van (bodem)energie. Hoe faciliteer je dat als overheid?
Waternet/WATERgraafsmeer Bottom Up: Binnen WATERgraafsmeer Bottom up wordt door partijen passievol samengewerkt aan oplossingen voor een toekomstbestendige stadswijk. Gestart vanuit het domein water, heeft nu ook ondergrond een belangrijke plek gekregen."
Link:
Project ondergrond
