Bij een afname van het organischestofgehalte of bij verdichting van de bodem daalt de bodembiodiversiteit. Een daling van de bodembiodiversiteit zal de bodem ook minder goed in staat stellen om zogenaamde ecosysteemdiensten te leveren, zoals agrarische productie, schoon grond- en oppervlaktewater en de regulering van het klimaat. Dit is de uitkomst van een verkenning door het RIVM naar relaties tussen organischestofgehalte, bodemverdichting en de bodembiodiversiteit. (RIVM, 14 januari)
In de concepttekst van de Kaderrichtlijn Bodem van de Europese Unie worden zeven bodembedreigingen onderscheiden. Afname van het organischestofgehalte en bodemverdichting zijn de twee bedreigingen die het meest relevant zijn voor Nederland. Ze hangen samen met intensief landbouwkundig bodembeheer. Het behoud van biodiversiteit is een criterium dat een rol speelt bij alle bedreigingen van de bodem. De afname van de bodembiodiversiteit kan een factor zijn bij het aanwijzen van zogenaamde prioritaire gebieden voor deze bedreigingen.
Bij het opstellen van een afwegingskader (beslisinstrument) is het voorstelbaar dat bodembiodiversiteit opgenomen wordt in het protocol voor het aanwijzen van prioritaire gebieden. Op basis van meet-gegevens van het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (LMB) laat deze studie zien dat in het geval van een afnemend organischestofgehalte de biodiversiteit overtuigend afneemt in kleigronden. De biodiversiteit is ook laag op intensief bewerkte zandgronden: akkerbouw, tuinbouw en bollenteelt.
In algemene termen kan geconcludeerd worden dat de intensiteit van het bodemgebruik een rol speelt bij een afname van de bodembiodiversiteit als gevolg van aantasting van de bodem, ook bij relatief ongevoelige bodems. Vanuit duurzaamheid geredeneerd is het dus te rechtvaardigen om bij het afwegingskader ook uit te gaan van de intensiteit van het bodemgebruik en niet vooraf bepaalde grondsoorten uit te sluiten die geacht worden ongevoelig te zijn.
Zie voor meer informatie het rapport Prioritaire gebieden in de Kaderrichtlijn Bodem. Belang van bodembiodiversiteit en ecosysteemdiensten op de site van het RIVM.
