Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Willem Elsschot had het in deze beroemde dichtregel over het doodslaan van een vervelende echtgenote, maar dit citaat is (hopelijk) niet bekend geworden omdat zoveel mensen zich herkennen in die behoefte maar omdat het zo lekker breed inzetbaar is. En vandaag gaan we het daarom eens uit z’n morbide verband rukken en toepassen op de bodem.
Want het begint zo langzaamaan meer regel dan uitzondering te worden dat elk voornemen om een schop in de grond te zetten wordt gedwarsboomd door wetten, of je voornemen nou is om schandalig rijk te worden ten koste van de bodemkwaliteit of juist probeert wat goeds te doen voor deze aarde. Het voelt alsof we zo’n dicht web van wetten en regels om ons heen geweven hebben dat we geen stap meer kunnen zetten zonder ergens een regel te overtreden. Stokstijf stil blijven staan dan maar? De doelen die we onszelf gesteld hebben en in wetten hebben vastgelegd komen met duizelingwekkende snelheid dichterbij, en om ons heen zijn de gevolgen van het traditionele wegkijken duidelijk zichtbaar in klimaat, milieu en ecologie. We móeten dus wel bewegen. Onze dagelijkse pogingen om niet te hoeven bewegen zónder stil te blijven staan beginnen kolderieke vormen aan te nemen. Een nieuwe uitstel van de Omgevingswet zal het nieuws waarschijnlijk niet eens meer halen, en de laatste Kamerbrief van de minister voor natuur en stikstof liet me in tranen achter. Veertien pagina’s integraal iteratief acteren in gezamenlijkheid met oog voor cross-sectorale dwarsverbanden en nog steeds geen keuzes gemaakt.
En dan gaat het ook nog regenen. Maar voordat dit stukje over is en ik jullie alleen een winterdip heb aangepraat wil ik nog iets toevoegen over de weg naar een oplossing. Want volgens mij is dat niet zo heel erg moeilijk, en het klinkt zelfs nog makkelijker: als we nou gewoon eens rustig aan doen? Volgens mij is onze drukdrukdruk-cultuur de bron van alle kwaad. We geven de schuld aan de instanties, de overheid zelf of de Rabobank maar met een beetje meer tijd en rust om na te denken en te reflecteren maken we simpelweg minder fouten. Als ik iets schrijf probeer ik zo snel mogelijk na het zetten van de laatste punt op de verzendknop te drukken. Als ik een stuk krijg om op te reageren, scrol ik zo snel mogelijk naar de paragraaf van mijn expertise, knal wat proefballonnetjes ter overweging in de kantlijn en ga gauw door naar de volgende afspraak. En bij de meesten van jullie zal dat niet anders zijn. Heel gek is het dan niet dat er tegenstrijdig of slecht uitvoerbaar beleid wordt gemaakt. Dat er risico’s over het hoofd worden gezien en problemen blijven bestaan ‘omdat ik nou eenmaal niet direct een oplossing zie en het stuk vandaag uit moet’ en dat we zo blijven vluchten in makkelijke oplossingen voor de korte termijn. Terwijl één wandelingetje met een oud-collega of een avondje voor de open haard genoeg kan zijn om een probleem echt te doorgronden en ons te behoeden voor de verleiding van makkelijke schijnoplossingen. Maar hoe krijg je in zo’n overspannen maatschappij de mensen aan het reflecteren? Misschien moeten we daar eens een wet voor maken..!
Daan Henkens
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
