De examens zijn klaar. Hele drommen tieners zitten te wachten op de uitslag. Kunnen ze wel of niet door naar een nieuwe fase in hun leven? Of toch nog één of meer herexamens? Terugdenkend aan mijn eigen examenstress wordt ik een beetje nostalgisch. Ik kon niet wachten om de wijde wereld in te trekken en mijn steentje bij te dragen aan een betere wereld. Als kind van de jaren 80 had ik genoeg milieucrises gezien om te willen werken aan een samenleving in betere balans met onze leefomgeving. Dus was ik wel nieuwsgierig met wat voor beelden over milieucrises de huidige generatie de scholen verlaat. (Ingeborg van Oorschot, 30 mei)
Ik kan me eerlijk gezegd weinig herinneren van de soort examenvragen die ik destijds heb moeten oplossen. En of daarbij wel of niet veel aandacht voor milieuvraagstukken was. Maar je kunt op het internet alles vinden, dus ook de examenvragen van mijn jaar. Helaas niet alle vakken, maar Biologie kon ik nog terugvinden. Dat examen begon met vragen over de koolstofcyclus en het ‘broeikaseffect’ (ja het staat inderdaad in de tekst tussen aanhalingstekens…). Dit werd gevolgd door een vraag over de globalisering van de landbouw en opstapeling van meststoffen in de bodem en een vraag over CO2 fixatie in verschillende typen bodem. Tot mijn verrassing was er dus wel degelijk aandacht voor duurzaamheidsvraagstukken in ‘mijn’ tijd.
Helaas heb ik geen andere vragen kunnen vinden, daarom ben ik de examenvragen van 2023 ingedoken. Die staan trouwens allemaal online, als je zelf ook eens wilt kijken, op de website van Cito. De examens Havo en VWO hadden voor mij de nog herkenbare vakken, dus heb ik gebladerd door de bèta-vakken en een paar zijsprongen gemaakt.
In Biologie, Scheikunde, en Aardrijkskunde, maar ook bij Wiskunde A en (bedrijfs)economie, kom ik vragen tegen die gerelateerd zijn aan duurzaamheid, circulariteit en het bodem-water systeem. Vragen over natuurlijk boeren, zonne-energie, LNG als beter alternatief in scheepvaart, hittebestrijding in de stad, integraal waterbeheer, biodiesel, overbevissing, alternatieven voor mais als veevoer, fosfaatstromen. Ja, ook bij vakken zoals economie is aandacht voor deze thema’s. Daar kom ik vragen tegen over fiscale bijtelling op basis van de CO2 uitstoot voor de auto van de zaak en circulaire economie. Als tegenpool zijn er ook vragen over prijsvechters op de oliemarkt en investeringen door aardoliemaatschappijen.
Al bladerend door de vragen trek ik voor mezelf twee conclusies: 1. Ik zou nu niet meer zo’n goede cijfers halen, de meeste kennis is te ver weggezakt, en 2. Onze jongvolwassenen verlaten de middelbare school met een gedegen kennis van veel maatschappelijke vraagstukken, belicht vanuit meerdere disciplines. Ik ben hoopvol gestemd dat ook deze generatie weer een bijdrage zal kunnen en willen geven aan een betere balans tussen maatschappij en milieu.
De examenuitslagen komen over 1 à 2 weken, mocht je iemand kennen die in spanning zit: wens ze veel succes!
Ingeborg van Oorschot
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
