De klassieke Citroëns waar ik graag aan sleutel kunnen stevig roesten. Als de ‘staalwormen’ toeslaan kun je grofweg 3 dingen doen: 1) lekker doorrijden, plak er desnoods een leuke sticker over en wacht tot de politie of keurmeester je van de weg haalt; 2) smeer het dicht met plamuur en lak het netjes af, tot de bruine korsten terugkomen. Of 3) haal de wagen uit de vaart, zoek een kundig plaatwerker en ga netjes aan het lassen. Je weet niet wat je tegenkomt, je weet niet of het lukt, maar als het slaagt dan ben je er voor altijd vanaf. (Daan Henkens, 10 juni)
Mijn Citroën wordt niet meer gemaakt. Wil ik erin blijven rijden dan weten we natuurlijk allemaal dat optie 3 de enige verstandige is. Een flinke en onzekere investering, en het benodigde vakmanschap is moeilijk te vinden, maar de enige optie zónder garantie op een treurig einde. En toch zal iedereen die wel eens voor zo’n keuze heeft gestaan, of het nou je auto, je huis of misschien zelfs je lichaam is, weten hoe hoog die drempel kan voelen.
Maar we zouden het over de ondergrond hebben, daar gaat Bodemnieuws over. Over het grondwater, dat is mijn werk. Als we in de toekomst willen blijven genieten van ons grondwater moet er wat gebeuren. We zagen het grondwater als een koek die verdeeld moest worden over de gebruikers. We zochten de randjes op van wat het systeem hebben kon: boem is ho! En als we een keer een stapje te ver gingen, konden we rekenen op de veerkracht van dit grote, trage, oeroude systeem. Maar we moeten anders gaan denken. De rek lijkt eruit, onder de lak van ons grondwater worden bruine bobbeltjes zichtbaar… We kunnen er een sticker over plakken, maar wat we ook proberen, de verdroging stopt niet, steeds meer vervuiling bereikt onze bronnen.
We kunnen drie dingen doen. 1) lekker doorpompen, blijven doen wat we deden tot de rechter ons dwingt tot actie; 2) maatregelen nemen die tijdelijk de druk verlichten. Het water is nu nodig, de emissies zijn onvermijdbaar. Veranderen moet, maar nu even niet. Of 3) zie het als een transitie. Niet de belangen van de gebruikers stellen we centraal, maar die van het systeem, omdat het systeembelang op de lange termijn ons belang is.
Schoon grondwater wordt niet meer gemaakt, de voorraad is in duizenden jaren gevormd, het water dat nu de grond in zakt neemt het residu van onze bruisende economie met zich mee. Willen we blijven rekenen op ons grondwater, dan weten we allemaal dat optie 3 de enige verstandige is. Complex en onzeker, maar de enige zónder garantie dat we de wereld slechter doorgeven dan we hem kregen. Met de deadline voor de KRW in aantocht en de MOB van meneer Vollenbroek al warmdraaiend in de coulissen, weten we allemaal dat optie 1 is uitgespeeld. Het is de tijd van de ‘zachte heelmeesters’ van optie 2: ‘Als we nou eens water de berg op pompen en laten infiltreren, dan kunnen de fabrieken blijven draaien!’ ‘Als we nou nog eens heel goed uitrekenen hoeveel onttrekkingen het systeem kan dragen, dan kunnen we alle onttrekkers zekerheid bieden!’ ‘Zeg, gaat het eigenlijk echt zo slecht of moeten we nog eens nauwkeuriger meten wie welk effect veroorzaakt?’. Het is dagelijkse kost op mijn bureau en we zwichten massaal voor deze vertragingspraatjes. Maar het is allemaal plamuur.
Misschien zal het onze tijd wel duren, misschien rekken we het wel tot we weer een technische oplossing vinden. Maar als we onze kinderen een keuze willen geven ontkomen we niet aan optie 3. Een flinke investering en het benodigde vakmanschap is moeilijk te vinden… maar dít is waar de knapste koppen op moeten worden ingezet. De vertragingstactieken, we hebben ze nodig totdat de transitie op gang is, maar ieder voor wie de hoop dierbaar is, blijft daar uit de buurt. Wie wil er nou plamuren, als je ook kunt leren lassen?
Daan Henkens
Reageren op deze column kan hier: LinkedIn
